DeepSeek và 4 câu hỏi lớn cho ngành công nghệ Mỹ
Sự xuất hiện của DeepSeek không chỉ gây chấn động thị trường tài chính mà còn đặt ra những câu hỏi then chốt về tương lai ngành công nghệ Mỹ. Phản ứng của thị trường đã rất rõ ràng khi cổ phiếu Nvidia - nhà sản xuất chip AI hàng đầu - sụt giảm gần 17%, khiến gần 600 tỷ USD vốn hóa "bốc hơi" chỉ trong một ngày giao dịch, một kỷ lục chưa từng có.
Câu hỏi đầu tiên và quan trọng nhất: Liệu các công ty công nghệ Mỹ có thể duy trì vị thế dẫn đầu trong cuộc đua AI? DeepSeek đã chứng minh khả năng tạo ra mô hình AI có hiệu suất tương đương OpenAI nhưng với số lượng chip Nvidia ít hơn đáng kể. Nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen thậm chí gọi đây là "thời khắc Sputnik của AI", so sánh với cú sốc khi Liên Xô phóng vệ tinh đầu tiên vào vũ trụ, vượt mặt Mỹ.
Câu hỏi thứ hai liên quan đến chiến lược đầu tư: Liệu mô hình đầu tư khổng lồ vào cơ sở hạ tầng AI có còn phù hợp? Các công ty như Meta đang lên kế hoạch chi tới 65 tỷ USD cho hạ tầng AI trong năm nay. OpenAI và SoftBank thậm chí còn công bố kế hoạch đầu tư 500 tỷ USD trong bốn năm tới. Nhưng thành công của DeepSeek với chi phí thấp đang khiến giới đầu tư đặt câu hỏi về tính hiệu quả của những khoản đầu tư này.
Một câu hỏi khác về công nghệ: Phải chăng ngành công nghệ Mỹ đã đi sai hướng khi tập trung vào việc tăng sức mạnh tính toán thay vì tối ưu hóa hiệu suất? Một số nhà phân tích như Dylan Patel từ SemiAnalysis cho rằng việc cắt giảm chi phí đào tạo và vận hành mô hình AI sẽ giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận công nghệ AI hơn trong dài hạn.
Tuy nhiên, cũng có những hoài nghi về thành tựu của DeepSeek. Các nhà phân tích tại Bernstein cho rằng tuyên bố "Trung Quốc sao chép OpenAI với 5 triệu USD" là "hoàn toàn sai lệch". Một số nhà nghiên cứu thậm chí đặt giả thuyết rằng DeepSeek có thể đã tận dụng các mô hình mới nhất của OpenAI để rút ngắn quá trình phát triển.
Câu hỏi lớn thứ tư đặt ra là về hiệu quả của các biện pháp hạn chế xuất khẩu công nghệ. Mặc dù Mỹ đã áp đặt những quy định nghiêm ngặt về xuất khẩu chip sang Trung Quốc dưới thời Tổng thống Biden, bao gồm cả lệnh cấm bán các mô hình tiên tiến nhất của Nvidia, DeepSeek vẫn chứng minh khả năng đột phá với công nghệ sẵn có. Điều này đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả của chính sách kiểm soát công nghệ trong thời đại số.
Tác động từ Deepseek cũng lan rộng ra ngoài phạm vi các công ty công nghệ truyền thống. Những doanh nghiệp cung cấp cơ sở hạ tầng cho AI như Siemens Energy đã chứng kiến cổ phiếu giảm tới 20%, trong khi Schneider Electric - nhà sản xuất thiết bị điện Pháp đã đầu tư mạnh vào dịch vụ trung tâm dữ liệu - cũng sụt giảm 9.5%. Điều này cho thấy thị trường đang đặt câu hỏi về toàn bộ chuỗi giá trị trong ngành công nghiệp AI.
Một điểm đáng chú ý là phản ứng khác biệt của các công ty công nghệ. Apple, được đánh giá là ít phụ thuộc vào cuộc đua AI hơn so với các ông lớn công nghệ khác, thậm chí còn tăng 3.3%. Trong khi đó, các nhà đầu tư tìm kiếm sự an toàn ở những cổ phiếu như Johnson & Johnson, Coca-Cola và General Mills - những công ty ít bị ảnh hưởng bởi biến động trong lĩnh vực AI.
Theo Luca Paolini, Chiến lược gia trưởng tại Pictet Asset Management, tình huống này cho thấy độ mong manh của "canh bạc AI" - giống như mọi xu hướng đầu tư dựa trên giả định về vị thế dẫn đầu không thể lay chuyển. Điều này đặt ra câu hỏi sâu sắc về tính bền vững của mô hình kinh doanh hiện tại trong ngành công nghệ Mỹ.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích lại nhìn nhận tích cực hơn về tương lai. Họ cho rằng việc giảm chi phí đào tạo và vận hành mô hình AI cuối cùng sẽ mở rộng thị trường, tương tự như cách định luật Moore đã thúc đẩy sự phát triển của ngành bán dẫn trong nhiều thập kỷ qua. Theo góc nhìn này, thách thức hiện tại có thể là động lực để ngành công nghệ Mỹ đổi mới và thích nghi với một kỷ nguyên AI mới - nơi hiệu quả và khả năng tiếp cận rộng rãi quan trọng không kém sức mạnh tính toán thuần túy.
Vũ Hạo (Tổng hợp)
