Trump dọa áp thuế nặng, buộc Mexico và Canada đàm phán lại thoả thuận USMCA
Theo nguồn tin thân cận, Tổng thống Donald Trump đang vận dụng đòn bẩy thuế quan để gây sức ép lên Canada và Mexico. Động thái này nhằm buộc hai quốc gia này phải quay trở lại bàn đàm phán về thỏa thuận thương mại liên lục địa vào tuần tới.
Hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), được xây dựng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump để thay thế Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), dự kiến được xem xét lại vào năm 2026. Tuy nhiên, Trump đang mong muốn đẩy nhanh tiến trình đàm phán này.
Theo nguồn tin thân cận, ông Trump đặc biệt chú trọng vào việc sử dụng đe dọa thuế quan để điều chỉnh các quy định về ô tô trong hiệp định thương mại liên lục địa. Mục tiêu là buộc các nhà máy sản xuất ô tô phải dịch chuyển từ Canada và Mexico về lại Mỹ.
"Điều này khiến các nhà sản xuất ô tô lớn phải vội vã tìm cách làm hài lòng Trump mà không phá vỡ chuỗi cung ứng ô tô Bắc Mỹ đang trải dài qua ba quốc gia", một giám đốc điều hành ngành công nghiệp ô tô chia sẻ.
Trump sẽ giao nhiệm vụ đàm phán lại USMCA cho Howard Lutnick, người được ông chọn làm Bộ trưởng Thương mại, và Jamieson Greer, ứng viên Đại diện Thương mại Mỹ, theo nguồn tin thân cận.
Trong cuộc trao đổi với các phóng viên vào ngày 21/01, ông Trump cho biết: "Tôi đang đe dọa áp thuế lên Mexico và Canada để buộc các nước này hạn chế dòng chảy fentanyl và người di cư vào Mỹ". Ông cũng tiết lộ đang cân nhắc mức thuế 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và có thể áp dụng thuế quan với Liên minh Châu Âu (EU).
USMCA hiện đang quản lý khoảng 2,000 tỷ USD thương mại giữa Mỹ và các nước láng giềng trong lục địa. Hiệp định này đã được Quốc hội thông qua với sự ủng hộ cao chưa từng có trong lịch sử. Hơn 200 nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện và Thượng viện đã cùng đảng Cộng hòa ủng hộ thỏa thuận này, nhờ các tiêu chuẩn lao động và môi trường nghiêm ngặt hơn mà nhóm của Trump đã bổ sung. Kể từ khi ký kết, Mexico và Canada đã vượt qua Trung Quốc để trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ, theo số liệu của Cục Thống kê Mỹ.
Các nhà kinh tế đang bày tỏ lo ngại về những xáo trộn kinh tế đáng kể mà kế hoạch của Trump có thể gây ra trên toàn lục địa. Họ dự báo việc áp thuế 25% vào tất cả hàng xuất khẩu của Canada có khả năng đẩy nền kinh tế Canada vào suy thoái, làm giảm GDP tới 3%. Thuế trả đũa sẽ càng làm tình hình thêm trầm trọng.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada Tiff Macklem đã cảnh báo trong tháng trước: "Mối đe dọa thuế quan từ Trump có thể đã làm giảm niềm tin kinh doanh và tạm dừng các kế hoạch đầu tư". Ông nhấn mạnh thuế quan sẽ kích hoạt sự gián đoạn rộng rãi trong nền kinh tế Canada.
Theo một cuộc khảo sát của NHTW Canada thực hiện trong tháng trước, mối đe dọa thuế quan đã tác động mạnh đến các doanh nghiệp Canada. Các giám đốc điều hành lo ngại lạm phát sẽ tăng do thuế quan của Mỹ. Một số công ty đã phải hạ dự báo doanh số và cắt giảm kế hoạch tuyển dụng cũng như đầu tư.
Jake Colvin, Chủ tịch Hội đồng Thương mại Đối ngoại Quốc gia, một nhóm thương mại ngành công nghiệp cho biết: "Các công ty sẽ đưa ra quyết định dựa trên những chính sách cụ thể xuất hiện trong những tuần và tháng tới. Trong thời gian chờ đợi, các doanh nghiệp sẽ phải sống chung với sự bất ổn đó và chuẩn bị tốt nhất có thể cho nhiều kịch bản thuế quan khác nhau".
Theo nguồn tin thân cận, Trump muốn chờ đến khi có đầy đủ đội ngũ thương mại của mình trước khi có thể tiến hành áp thuế. Nhóm kinh tế của ông, bao gồm ông Lutnick, ông Greer và Scott Bessent - người được chọn làm Bộ trưởng Tài chính, vẫn chưa được xác nhận.
Trong ngày 20/01, Trump tiết lộ ông vẫn đang cân nhắc kế hoạch áp thuế toàn diện đối với hầu như tất cả đối tác thương mại. Một số đảng viên Cộng hòa hy vọng điều này sẽ tạo ra nguồn thu để bù đắp cho việc gia hạn cắt giảm thuế của Trump trong năm nay.
Trong bữa trưa trên Đồi Capitol vào ngày 08/01, Trump đã nói riêng với các thượng nghị sĩ Cộng hòa rằng: "Tôi tin thuế quan có thể tạo ra khoảng 1,000 tỷ USD nguồn thu", theo một người có mặt tại cuộc họp chia sẻ.
Vũ Hạo (Theo WSJ)
