Nước cờ táo bạo từ Elon Musk: xAI thâu tóm X
Một động thái chiến lược táo bạo vừa được Elon Musk - người đàn ông giàu có nhất thế giới - công bố khi startup trí tuệ nhân tạo xAI của ông chính thức mua lại nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter) với giá 33 tỷ USD.
"Sự kết hợp này định giá xAI ở mức 80 tỷ USD và X ở mức 33 tỷ USD," tỷ phú này viết trong một bài đăng trên X vào ngày 28/03. Giá trị của X là 45 tỷ USD khi bao gồm 12 tỷ USD nợ, ông nói.
Thương vụ toàn bộ bằng cổ phiếu này tạo ra một đế chế công nghệ mới mang tên XAI Holdings với tổng giá trị vượt 100 tỷ USD, không bao gồm 12 tỷ USD nợ, theo nguồn tin thân cận.
Đối với Musk, thương vụ này tinh gọn các doanh nghiệp của ông và củng cố mối quan hệ giữa X và xAI. Trước đó, công ty trí tuệ nhân tạo của Elon Musk cũng đã sử dụng thông tin từ mạng xã hội để hoàn thiện chatbot của mình. Thương vụ cũng đưa ra giải pháp cho các nhà đầu tư khác của X sau nhiều tháng không chắc chắn về vị thế đầu tư của họ.
"Tương lai của XAI và X đan xen vào nhau", Musk tuyên bố trên nền tảng X. "Hôm nay, chúng tôi chính thức thực hiện bước đi để kết hợp dữ liệu, mô hình, năng lực tính toán, phân phối và tài năng". Theo ông, sự kết hợp này sẽ khai thác tiềm năng to lớn bằng cách hòa quyện khả năng AI tiên tiến của xAI với phạm vi tiếp cận rộng lớn của X.
Đây là bước chuyển đáng chú ý, chỉ hơn hai năm sau khi Musk chi 44 tỷ USD để mua Twitter và đổi tên thành X. Sau khi tiếp quản, ông đã thực hiện hàng loạt thay đổi đáng kể: Sa thải hàng ngàn nhân viên, đóng cửa nhiều văn phòng, tái đàm phán các hợp đồng, và thay đổi chính sách nội dung theo hướng "tự do ngôn luận tuyệt đối" mà ông theo đuổi.
Những quyết định này đã khiến nhiều nhà quảng cáo lớn rời bỏ nền tảng, lo ngại thương hiệu của họ xuất hiện cạnh nội dung gây tranh cãi. Ngay cả với dự báo tăng trưởng khả quan cho năm 2025, doanh thu quảng cáo của X vẫn chỉ đạt khoảng một nửa so với thời điểm trước khi Musk tiếp quản.
Trong năm qua, Musk đã tận dụng X để quảng bá Grok - chatbot do xAI phát triển và được đào tạo một phần dựa trên dữ liệu người dùng X. Startup này đang cạnh tranh trực tiếp với các công ty AI hàng đầu như OpenAI, nơi mà chính Musk từng đồng sáng lập trước khi rời đi trong mâu thuẫn.
"Thương vụ này giúp tích hợp hệ thống vô cùng hiệu quả”, Shweta Khajuria, nhà phân tích của Wolfe Research nhận định. "Nó mang lại cho Grok một lợi thế độc đáo" bằng cách cung cấp quyền tiếp cận kho dữ liệu đào tạo khổng lồ, đồng thời cho phép xAI kiểm soát - hoặc thậm chí ngăn chặn - luồng dữ liệu đó đến các đối thủ cạnh tranh.
Gene Munster, Đối tác quản lý tại Deepwater Asset Management và nhà đầu tư của cả hai công ty, cho rằng: "Grok mang lại bộ não. X mang lại hệ thống phân phối. OpenAI có bộ não và phân phối thương hiệu (thông qua Apple), nhưng thiếu dữ liệu độc quyền của X. Lợi thế lâu dài thuộc về xAI”.
Trên thực tế, mối quan hệ giữa X và xAI đã đan xen từ lâu. Không chỉ sử dụng dữ liệu người dùng X để đào tạo AI, hai công ty còn chia sẻ không gian văn phòng tại vùng Vịnh San Francisco. X cũng đã đầu tư 6 tỷ USD vào xAI tính đến tháng 1/2025. Nhiều nhà đầu tư lớn như Sequoia Capital, Andreessen Horowitz, Fidelity Investments và BlackRock cũng góp vốn vào cả hai doanh nghiệp, tạo nên một mạng lưới tài chính đan xen.
Morgan Stanley đóng vai trò ngân hàng duy nhất trong thương vụ, đại diện cho cả hai bên, theo nguồn tin thân cận. CEO hiện tại của X, Linda Yaccarino, chỉ đưa ra bình luận ngắn gọn: "Tương lai không thể sáng sủa hơn," và hiện chưa rõ liệu vai trò của bà có thay đổi sau thương vụ này hay không.
Mandeep Singh, nhà phân tích của Bloomberg Intelligence, cho rằng thương vụ này có thể khởi đầu cho một làn sóng sáp nhập mới trong lĩnh vực công nghệ. "Đây có thể là dấu hiệu cho thấy các đối thủ như OpenAI, Anthropic, Perplexity và Mistral sẽ tìm kiếm các thương vụ tương tự để mở rộng khả năng tiếp cận người dùng và hệ thống phân phối”, ông cho biết.
Vị này dự đoán rằng các nền tảng mạng xã hội nhỏ hơn sẽ tích cực tìm kiếm liên minh với các nhà cung cấp mô hình ngôn ngữ lớn, đặc biệt khi xAI được định giá lên tới 80 tỷ USD - cao hơn tổng giá trị thị trường của Snap, Pinterest và Reddit cộng lại.
Thời điểm của thương vụ này cũng đáng chú ý vì X mới bắt đầu thấy những dấu hiệu phục hồi trong kinh doanh. Công ty đã huy động được gần 1 tỷ USD vốn cổ phần mới từ các nhà đầu tư, với định giá tương đương thời điểm Musk mua lại nó vào năm 2022. Các ngân hàng nắm giữ nợ từ thương vụ Twitter cũng đã có thể bán ra mà không bị lỗ vào đầu năm nay - một sự thay đổi lớn so với năm 2022 khi khoản nợ này từng được định giá chỉ 60 xu trên 1 USD.
Mối quan hệ gần đây giữa Musk và Tổng thống Donald Trump cũng đóng vai trò quan trọng trong sự hồi sinh của X. Vai trò cố vấn hàng đầu của Musk cho Trump đã thu hút một số nhà quảng cáo trở lại nền tảng. Theo dự báo của công ty nghiên cứu Emarketer, X sẽ tạo ra 1.31 tỷ USD doanh thu quảng cáo tại Mỹ trong năm 2025, tăng 17.5% so với năm trước. Trên toàn cầu, doanh số quảng cáo dự kiến đạt 2.26 tỷ USD, tăng 16.5%.
Vũ Hạo (Theo Bloomberg)
