Carl Icahn: "Kẻ đột kích doanh nghiệp" đáng sợ nhất Phố Wall
Carl Celian Icahn là một doanh nhân và nhà đầu tư huyền thoại người Mỹ, lần đầu xuất hiện trên thế giới trong thời kỳ bùng nổ các thương vụ mua lại bằng đòn bẩy (LBO) những năm 1980 khi nhiều tập đoàn có lợi nhuận bị khai thác vì lợi ích cá nhân. Gần đây, ông còn tham gia vào hoạt động từ thiện và sử dụng khối tài sản hàng tỷ USD của mình để tạo chấn động tại các công ty công nghệ như eBay và Apple.
Ở đây, chúng ta sẽ khám phá cuộc đời lừng lẫy của “kẻ đột kích doanh nghiệp” để tìm hiểu từ khởi đầu khiêm tốn của ông cho đến vai trò gần đây trong chính quyền Donald Trump.
Carl Celian Icahn
|
Ông ấy là ai?
Carl Icahn là một trong những nhà đầu tư thành công nhất ở Phố Wall và đã duy trì vị thế này trong nhiều năm qua . Ở đỉnh điểm, ông từng sở hữu khối tài sản lên tới hơn 20 tỷ USD, theo thống kê của Forbes.
Ông sinh năm 1936 và lớn lên ở Far Rockaway, Queens – một khu vực nghèo ở thành phố New York.
“Khu phố có người da đen, người Ireland, người Do Thái, và những con đường thật khắc nghiệt,” ông chia sẻ trong cuốn sách Takeover: The New Wall Street Warriors (tạm dịch “Những Kẻ Thâu tóm: Chiến binh Mới trên Phố Wall”) của Moira Johnston.
Nhờ xuất thân khiêm tốn, năm 2014 Icahn đạt điểm 10 tuyệt đối trên thang tự lực của Forbes 400 – một thang đánh giá mức độ tự lực dành cho các tỷ phú.
Mặc dù giáo viên của ông khuyên không nên phí thời gian nộp đơn vào bất kỳ trường Ivy League nào, nhưng Icahn vẫn làm. Cuối cùng ông được tất cả các trường nhận vào và chọn học ngành Triết học tại Princeton, trước khi chấp nhận vào Trường Y thuộc Đại học New York. Tuy nhiên, ông bỏ học tại Trường Y sau hai năm và tuyên bố rằng ông “ghét nó”.
“Một trong những điều vĩ đại nhất tôi đã làm cho nhân loại là không trở thành bác sĩ,” ông nói đùa sau này.
Sau khi rời trường y năm 1960, Icahn gia nhập quân đội. Tuy nhiên, ông chỉ bắt đầu nhận ra tiềm năng thực sự của mình khi trở thành một nhà môi giới chứng khoán tại Dreyfus vào năm 1961.
Carl Celian Icahn
|
“Gordon Gekko” đời thực
Mặc dù Icahn gia nhập Dreyfus vào thời điểm thị trường chứng khoán đang bùng nổ, nước Mỹ nhanh chóng trải qua “cú trượt Kennedy” (Kennedy Slide) vào cuối năm 1961 cùng với một vụ sụp đổ sau đó.
Box: Kennedy Slide hay còn gọi là "Flash Crash 1962" là một sự kiện sụt giảm mạnh của thị trường chứng khoán Mỹ diễn ra từ tháng 12/1961 đến tháng 6/1962. Đây là một trong những đợt giảm điểm nghiêm trọng nhất của thị trường chứng khoán Mỹ trong thế kỷ 20.
Với những kinh nghiệm đó, ông đã thay đổi con đường sự nghiệp, trở thành người quản lý hợp đồng quyền chọn tại Tessel, Patrick & Co. vào năm 1963 và sau đó tại Gruntal & Co vào năm 1964. Thông qua công việc này, ông đã thâm nhập vào một thị trường ngách không có sự cạnh tranh quá gay gắt trong lĩnh vực môi giới truyền thống; hợp đồng quyền chọn cho phép sự sáng tạo của Icahn phát triển mạnh mẽ khi ông bắt đầu tìm hiểu về các chi tiết tinh tế hơn của thị trường.
Kết quả là, ông cần theo đuổi một điều gì đó lớn lao hơn cho bản thân, và với sự hỗ trợ tài chính từ người chú giàu có, ông đã mua một “ghế” tại Sở Giao dịch Chứng khoán New York và thành lập Icahn & Co. – một công ty chứng khoán chuyên về chiến lược quyền chọn và kinh doanh chênh lệch giá. Mặc dù không công khai về hiệu quả hoạt động của tổ chức , nhưng các báo cáo từ thập niên 1980 ước tính giá trị ròng của công ty này khoảng 100 triệu USD. Thực tế, đây chỉ là con số lẻ so với những gì Icahn sẽ kiếm được sau này.
Đến năm 1978, Icahn không còn chỉ quan tâm đến việc đầu tư vào các thương vụ thâu tóm; ông muốn tự tạo ra một thương vụ cho chính mình. Kết quả là, ông đã mua một lượng lớn cổ phiếu của Tappan (một công ty gia đình ở Ohio chuyên về bếp và các thiết bị khác) và sau khi trở thành cổ đông lớn, cùng với một cuộc chiến ủy quyền dẫn đến việc công ty được bán cho nhà sản xuất thiết bị Thụy Điển AB Electrolux, giá cổ phiếu Tappan đã tăng gấp đôi và Icahn “đút túi” khoảng 2.7 triệu USD.
Carl Celian Icahn
|
Nhờ những hoạt động như vậy, Icahn đã có danh tiếng là một trong những “kẻ đột kích doanh nghiệp” vĩ đại nhất của thập niên 1980 và kiếm được lợi nhuận đáng kể cho bản thân và khách hàng của mình trong thập niên đó; năm 1979, ông thâu tóm Bayswater Realty & Capital Corporation, cũng như AFC industries bốn năm sau đó, và năm 1985 ông kiếm được khoảng 50 triệu USD từ việc bán lại cổ phiếu của mình cho Phillips Petroleum. Hiện nay, người ta biết rằng ông là nguồn cảm hứng chính cho nhân vật Gordon Gekko trong bộ phim Wall Street năm 1987.
Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều suôn sẻ với ông. Trong nỗ lực điều hành Trans World Airlines – một công ty phải chịu thua lỗ hàng năm lên đến chín con số – ông đã quyết định tư nhân hóa công ty, nhưng công ty vẫn tiếp tục lao dốc và dẫn đến tuyên bố phá sản vào năm 1992.
Năm 2004, Icahn đã huy động được 3 tỷ USD để mở một quỹ phòng hộ mang tên Icahn Partners và đã thực hiện những nỗ lực giành quyền kiểm soát Blockbuster Video, Time Warner và Mylan Laboratories. Tuy vậy, mọi thứ không diễn ra như ông mong muốn.
Bốn năm sau, khi cuộc khủng hoảng tài chính gây ra những làn sóng hủy hoại khắp nền kinh tế Mỹ, các quỹ của Icahn chịu tổn thất hơn 35%, và vào năm 2010 ông bán hầu hết cổ phần của mình tại Blockbuster với khoản lỗ 180 triệu USD. Một năm sau, ông đóng quỹ phòng hộ của mình đối với các nhà đầu tư bên ngoài.
Carl Celian Icahn
|
Icahn trong những năm gần đây
Mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng tài chính gần đây, Icahn vẫn tiếp tục là một nhân vật quan trọng trong giai đoạn 2011 – 2014 và bắt đầu chuyển sự chú ý của mình sang lĩnh vực công nghệ. Năm 2012, ông đã mua một lượng lớn cổ phần trong công ty giải trí Mỹ Netflix và cũng nắm giữ các vị trí tại Clorox, Apple, eBay và Family Dollar.
Trong những năm này, ông đã thúc đẩy eBay tách PayPal thành một công ty riêng biệt và cũng khuyến khích Apple tăng cường chương trình mua lại cổ phiếu để tăng giá trị cho các nhà đầu tư vào năm 2015. Trước khi bước sang tuổi 80, ông đã tích lũy được khối tài sản ròng trị giá 21 tỷ USD. Tuy nhiên, Icahn cũng đối mặt với một trong những thất bại lớn nhất trong đời: Quỹ đầu tư của ông thua lỗ 3 năm liên tiếp.
Ông cũng thu hút sự chú ý của truyền thông trong năm 2015-2016 nhờ việc ủng hộ chiến dịch tranh cử của Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông cho rằng ứng cử viên khi đó là một “điểm tích cực” cho nền kinh tế Mỹ, không phải là một “điểm tiêu cực”. Trump đã đáp lại sự ủng hộ này bằng cách liên tục tuyên bố trong chiến dịch của mình rằng ông cần lời khuyên của Icahn để thúc đẩy nền kinh tế Mỹ.
“Bốn năm sau, khi cuộc khủng hoảng tài chính gây ra những làn sóng hủy hoại khắp cơ cấu kinh tế Mỹ, các quỹ của Icahn chịu tổn thất hơn 35%...”
Hai người đã tiếp xúc với nhau thông qua các mối quan hệ tại New York và các giao dịch kinh doanh trong nhiều năm, và cả hai đều có chung quan điểm quy định đối với các công ty Mỹ đã trở nên gò bó và Chính phủ liên bang cần có cách tiếp cận tự do hơn đối với các vấn đề kinh tế.
Trong những tháng đầu tiên của chính quyền hiện tại, Icahn đảm nhận vai trò “không chính thức” và không hưởng lương làm Cố vấn Đặc biệt cho Trump về cải cách quy định – tuy nhiên, ông đã rời khỏi vị trí này vào tháng 8 giữa những báo cáo về khả năng xung đột lợi ích. Icahn đã bác bỏ những cáo buộc như vậy và viết thư cho Trump rằng: “Tôi quyết định kết thúc thỏa thuận này (với sự đồng ý của ông) vì tôi không muốn những tranh cãi đảng phái về vai trò của tôi ảnh hưởng đến chính quyền của ông".
Carl Celian Icahn
|
Mặc dù ông là người gây chia rẽ các ý kiến do quan điểm ủng hộ Trump và vì danh tiếng là một doanh nhân cứng rắn, Icahn cũng là một nhà từ thiện nổi tiếng và đã sử dụng sức mạnh tài chính của mình để đóng góp vào các lĩnh vực giáo dục và y học, cụ thể là bằng cách quyên góp 200 triệu USD cho Trường Y khoa Mount Sinai, khởi động Chương trình Học giả Icahn nhằm thu hút các nhà khoa học-y khoa xuất sắc nhất thế giới, thiết lập một mạng lưới trường bán công và nơi cư trú cho người vô gia cư tại Bronx, New York.
Với tầm ảnh hưởng lan tỏa khắp Thung lũng Silicon cùng với kế hoạch phá bỏ và cải tạo Sòng bạc Trump Plaza tại thành phố Atlantic, bức tranh về người nghệ sĩ thâu tóm đặc biệt này vẫn chưa hoàn thiện.
Quốc An
