Đi ngược với thế giới, Gen Z Trung Quốc đua nhau tiết kiệm
Trong khi nhiều người trẻ trên khắp thế giới đang tận hưởng trào lưu “mua sắm bù” sau đại dịch, thì ở Trung Quốc lại đang diễn ra một hiện tượng hoàn toàn ngược lại – “tiết kiệm bù”. Thay vì vung tiền mua sắm không kiểm soát, giới trẻ Trung Quốc đang tiết kiệm một cách dữ dội khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang gặp khó khăn.
Trào lưu “tiết kiệm bù” đã trở thành xu hướng trên các trang mạng xã hội Trung Quốc, với các thanh niên đặt ra các mục tiêu tiết kiệm hàng tháng cực kỳ khắt khe. Một người dùng 26 tuổi với nickname ‘Little Zhai Zhai’ đã chia sẻ chi tiết về nỗ lực giới hạn chi tiêu hàng tháng của mình chỉ ở mức 300 Nhân dân tệ (khoảng 41.28 USD). Gần đây, cô cũng đăng video cho thấy bản thân hạn chế chi phí bữa ăn hàng ngày xuống chỉ còn 10 Nhân dân tệ (khoảng 1.38 USD).
Nhiều người trẻ khác đang tìm kiếm “đối tác tiết kiệm” trên mạng xã hội. Những đối tác này tạo thành một vòng tròn tiết kiệm đảm bảo các thành viên tuân thủ mục tiêu. Các biện pháp tiết kiệm còn bao gồm việc ăn uống tại các căng tin cộng đồng thường dành cho người già, nơi những bữa ăn tươi ngon được bán với giá tương đối rẻ.
“Giới trẻ Trung Quốc có tâm lý tiết kiệm bù”, ông Shaun Rein, Giám đốc điều hành của China Market Research Group, cho biết. “Không giống như giới trẻ trong thập niên 2010 thường chi tiêu nhiều hơn thu nhập và vay tiền để mua các mặt hàng xa xỉ như túi Gucci và điện thoại iPhone, giới trẻ Trung Quốc đã bắt đầu tiết kiệm nhiều hơn”, ông nói với CNBC.
Những dấu hiệu khác cho thấy người trẻ Trung Quốc đang thắt chặt ví tiền của họ là các từ khóa phổ biến như “tiêu dùng ngược” và “kinh tế bủn xỉn”. Cụm từ đầu tiên đề cập đến việc cố gắng cắt giảm chi tiêu một cách có ý thức hơn, trong khi cụm thứ hai ám chỉ việc chủ động tìm kiếm các chương trình giảm giá và ưu đãi khi mua sắm.
Điều này hoàn toàn trái ngược với xu hướng giới trẻ trên thế giới, đặc biệt là thế hệ Gen Z – những người sinh từ năm 1997 đến 2012 – những người đang tài trợ cho các chi tiêu của họ như du lịch thông qua nợ. Theo báo cáo Chỉ số Thịnh vượng của Intuit, thay vì cắt giảm chi tiêu để tăng tiết kiệm, 73% Gen Z ở Mỹ cho biết họ thích có một cuộc sống chất lượng hơn là có thêm tiền trong ngân hàng.
Chẳng còn cách nào khác?
“Người trẻ có lẽ cảm nhận điều mà tất cả mọi người khác cũng cảm thấy: Nền kinh tế không mấy tốt đẹp”, ông Christopher Beddor, Phó Giám đốc nghiên cứu về Trung Quốc tại Gavekal Dragonomics, cho biết. Tổng tiền gửi bằng Nhân dân tệ của các hộ gia đình trong quý đầu tiên của năm 2024 đã tăng 11.8% so với cùng kỳ năm ngoái, theo một báo cáo gần đây từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC).
Trong khi GDP quý đầu tiên của Trung Quốc vượt kỳ vọng (đạt mức tăng trưởng 5.3% so với cùng kỳ năm ngoái), các dự báo cho thấy sự suy giảm vẫn sẽ tiếp diễn. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo Trung Quốc tăng trưởng 4.5% vào năm 2025.
Tình hình càng khó khăn hơn khi thị trường lao động căng thẳng, đặc biệt là đối với người trẻ, các chuyên gia nói với CNBC. “Mọi người từ chối chi tiền là một hiện tượng thực sự ở đây”, Phó Giáo sư Jia Miao tại NYU Thượng Hải nói. “Đối với một số người trẻ, đơn giản là vì họ không thể tìm được việc làm hoặc họ nhận thấy rằng khó khăn hơn để tăng thu nhập của họ. Họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bớt chi tiêu”.
Tỷ lệ thất nghiệp trong số thanh niên từ 16 đến 24 tuổi đạt 14.2% vào tháng 5, cao hơn nhiều so với mức trung bình quốc gia là 5%. Trong khi không có thống kê chính thức về tiền lương hàng tháng của sinh viên tốt nghiệp, một cuộc khảo sát cho thấy mức lương trung bình hàng tháng của những người có bằng cử nhân kiếm được trong năm 2023 là 6,050 Nhân dân tệ (khoảng 832 USD), cao hơn 1% so với năm trước, theo các báo cáo trong nước được MyCOS Research tổng hợp và công bố trên phương tiện truyền thông địa phương.
“Niềm tin và tinh thần đã biến mất trong giới trẻ. Để họ cảm thấy thoải mái chi tiêu trả lại, chắc sẽ mất nhiều năm nếu không muốn nói là lâu hơn”, ông Rein nói.
Vũ Hạo (Theo CNBC)
